Η συγγνώμη που δίνει δύναμη έχει προϋποθέσεις

Η χθεσινή (9-8-21) «συγγνώμη» του Κυριάκου Μητσοτάκη για αστοχίες στην διαχείριση των μεγάλων πυρκαγιών των τελευταίων ημερών δεν ήταν κάτι που δεν έχει ξανακουστεί από πρωθυπουργικά χείλη: ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε επιστρατεύσει το λατινικό «mea culpa» - που είναι και λίγο πιο βαρύ από μία απλή συγγνώμη - για να τελειώσει το πρόσκαιρο φλερτ με τον Τουργκούτ Οζάλ το 1988…

Ακόμα και ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβε την «πολιτική ευθύνη» για την τραγωδία στο Μάτι μετά από μερικές ημέρες – και μάλιστα, λίγο αργότερα υποστήριξε σε συνέντευξή του ότι η δική του συγγνώμη ήταν «έμπρακτη», ό,τι κι αν σήμαινε αυτό…

Όπως λένε και οι Beatles στο διάσημο All you need is love «δεν υπάρχει τίποτα να κάνεις που δεν μπορεί να γίνει, δεν υπάρχει τίποτα να τραγουδήσεις που δεν μπορεί να τραγουδηθεί, δεν υπάρχει τίποτα να πεις, αλλά μπορείς να μάθεις να παίζεις το παιχνίδι – είναι εύκολο. Ό,τι χρειάζεσαι είναι η αγάπη». Οι πολιτικοί πάλι, προτιμούν τις ψήφους.

Ο Μητσοτάκης βρέθηκε – για άλλη μία φορά κατά τη διάρκεια της θητείας του – αντιμέτωπος με μία κρίση υπέρτερη των δυνατοτήτων της χώρας: οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι διαχρονικά ο ελληνικός μηχανισμός πυρόσβεσης μπορεί να ανταποκριθεί σε δυόμισι μεγάλες πυρκαγιές που εξελίσσονται ταυτόχρονα – αλλά όχι και με τέσσερις ή πέντε. Δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε, δεν είμαστε ειδικοί – αλλά το μέτρημα της περασμένης εβδομάδας δεν έβγαζε δυόμισι, έβγαζε πέντε μεγάλες φωτιές.

Η κυβέρνηση δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνον το αναπόφευκτο, αλλά και τα φαντάσματα του παρελθόντος: όταν ξεκίνησε η φωτιά στην Ηλεία, όλοι θυμήθηκαν το 2007, όταν ο Κρόνιος Λόφος στην Αρχαία Ολυμπία φωτογραφήθηκε μισοκαμένος. Το αποτέλεσμα ήταν να διαμαρτύρονται οι υπόλοιπες περιοχές: «μας εγκαταλείψατε». Όταν αναζωπυρώθηκε – να μία αστοχία – η φωτιά στα βόρεια προάστια της Αττικής, το στοίχημα ήταν να μην εξελιχθεί η κατάσταση σε νέο Μάτι. Το αποτέλεσμα ήταν διαδοχικές εντολές για προληπτική εκκένωση ολόκληρων περιοχών – μόνον που εκείνοι που έφευγαν από τα σπίτια τους δεν έβλεπαν τους πυροσβέστες που θα τα υπερασπίζονταν. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έφταιγε η όρασή τους, αλλά η απουσία του μηχανισμού πυρόσβεσης.

Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική των εκκενώσεων πνίγηκε στον βόρειο Ευβοϊκό και στην παραλία του Πευκιού: οι ρετσινάδες και οι πριονάδες της περιοχής πήραν την κατάσταση στα χέρια τους για να διασώσουν όχι μόνον τα σπίτια τους, αλλά και ό,τι μπορούσαν από το οικοσύστημα που τους παρέχει το ετήσιο εισόδημά τους.

Θα μπορούσε να είχε συμβεί μία ή περισσότερες τραγωδίες με την κινητοποίηση των 25άρηδων από τα χωριά της βόρειας Εύβοιας; Με την κινητοποίηση των 50άρηδων με εξοπλισμό ένα σορτσάκι, σαγιονάρες, μία φανέλα και την κλάρα στο χέρι, που πηδούσαν τις μάντρες για να σώσουν τα σπίτια των γειτόνων τους μετά από το δικό τους; Ναι, θα μπορούσε – και η κυβέρνηση θα πλήρωνε βαρύ πολιτικό τίμημα χωρίς να έχει την παραμικρή ευθύνη. Αλλά στη ζωή μετράει μόνον το αποτέλεσμα – και αυτή τη φορά ήταν θετικό. Αρκεί να θυμηθεί κανείς τι έγινε όταν η φωτιά μπήκε ξαφνικά στο Πευκί ή τα όσα κατέγραψαν οι κάμερες στο Τρούπι, με τους νέους να κάνουν αλυσίδα για να φτάσει η μάνικα στο σωστό σημείο ώστε να χαμηλώσει η φωτιά…

Όμως, όπως η κυβέρνηση εισπράττει τα αρνητικά, έτσι εισπράττει και τα θετικά. Η πρωθυπουργική συγγνώμη κεφαλαιοποιεί την κινητοποίηση που είχε ορατό αποτέλεσμα – και έτσι, η κίνηση αυτή που για κάποιους μεταφράστηκε ως υποκρισία ή αδυναμία, εντέλει προσθέτει δύναμη στον πρωθυπουργό. Ειδικά αν βρεθεί τρόπος να συνδυαστεί η κινητοποίηση των πολιτών με την δράση των πυροσβεστών – μιας και φωτιές θα έχουμε και στο αμέσως προσεχές μέλλον, όπως και πλημμύρες, αλλά και κάθε είδους φυσικές καταστροφές.

Με μία προϋπόθεση, που είναι αυτονόητη στην πολιτική: η διαδικασία της αποκατάστασης της ζημιάς, που είναι τεράστια, να είναι πράγματι σύντομη, όπως υποσχέθηκε ο κ. Μητσοτάκης στους δημάρχους της βόρειας Εύβοιας.

Το φάντασμα του Ματιού είναι και σε αυτό το πεδίο εδώ: χθες ανανεώθηκε για άλλο έναν χρόνο το επίδομα ενοικίου για τους πυρόπληκτους εκείνης της καταστροφής. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το Δημόσιο αναγνωρίζει ότι η τριετής καθυστέρηση της αποκατάστασης των αστέγων πυρόπληκτων οφείλεται στην κρατική γραφειοκρατία. Αν όμως συζητούμε σε τρία χρόνια την διαδικασία χορήγησης μίας άδειας ανακατασκευής ενός καμένου σπιτιού στο Κρυονέρι ή στους συνοικισμούς του Αγίου Στεφάνου – πόσο μάλλον στο Πευκί της Εύβοιας – τότε καμία συγγνώμη δεν θα δίνει δύναμη στον πρωθυπουργό.

Στέφανος Τζανάκης (protothema.gr)