Κωνσταντίνος Φίλης: Ανέφελο φθινόπωρο;

Ενώ στο πεδίο, δηλαδή επιχειρησιακά, τους τελευταίους μήνες δεν έχουμε εξάρσεις, διπλωματικά η Τουρκία εξακολουθεί να πιέζει και να επιτίθεται στην Ελλάδα. Μόνο την τελευταία εβδομάδα είχαμε μπαράζ ανερμάτιστων δηλώσεων και ανακοινώσεων σε βάρος της χώρας μας. Πού, λοιπόν, αποσκοπεί αυτή η πολιτική της Αγκυρας;

Ξεκινώ με την αποστρατιωτικοποίηση, όπου παρατηρούμε ότι εδώ και περίπου ένα χρόνο η Αγκυρα έχει επαναφέρει εμφατικά το ζήτημα. Θέλει έτσι να θέσει υπό αμφισβήτηση το καθεστώς των νησιών, ώστε να ισχυριστεί ότι δεν δικαιούνται θαλάσσιες ζώνες. Ομως, η θέση της είναι νομικά έωλη, οπότε η Ελλάδα έχει σαφές πλεονέκτημα για τρεις λόγους: α) η αποστρατιωτικοποίηση είναι μία προσωρινή κατάσταση και δεν συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με την παραχώρηση κυριαρχίας, β) μετά το 1945, βάσει του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, το δικαίωμά μας στη νόμιμη άμυνα είναι αναφαίρετο και υπερισχύει έναντι οποιασδήποτε συμβατικής υποχρέωσης και γ) η οχύρωση των νησιών μας είναι αυτονόητη έναντι μιας χώρας που διατηρεί σε ισχύ την απειλή πολέμου και αποβατικές δυνάμεις στα παράλιά της. Συν τοις άλλοις, το record της Αγκυρας σε σχέση με γειτονικές χώρες είναι εξόχως ανησυχητικό (Συρία, Ιράκ), με αποκορύφωμα την εισβολή και παράνομη κατοχή της Κύπρου.

Ως προς το Κυπριακό, οι εξελίξεις είναι προβληματικές. Η Τουρκία προσπαθεί να πετύχει την αλλαγή του πλαισίου της διαπραγμάτευσης, ίσως και του υποδείγματος λύσης και φαίνεται πως θα επιμείνει στα δύο κράτη. Στα Βαρώσια, η Αγκυρα θα παραμείνει ανυποχώρητη στο ζήτημα του πιλοτικού ανοίγματος και η αλήθεια είναι πως η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας δεν είναι προσώρας επαρκής, παρά τη δημόσια κατακραυγή. Να σημειωθεί εδώ ότι, όπως προέκυψε και από την πενταμερή στη Γενεύη τον περασμένο Απρίλιο, η Αγκυρα και ο ανεκδιήγητος Τατάρ επιδιώκουν να αναιρέσουν το λεγόμενο κεκτημένο του Κραν Μοντανά, βάσει του οποίου θα είχαμε σταδιακή απόσυρση των κατοχικών δυνάμεων, θα δινόταν τέλος στο αναχρονιστικό καθεστώς των εγγυήσεων και στα εδαφικά ανταλλάγματα θα επιστρεφόταν η Αμμόχωστος στους νόμιμους κατόχους της, τους Ελληνοκύπριους. Τότε, το διακύβευμα για τους Τουρκοκύπριους ήταν η πολιτική ισότητα στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, πλέον η απαίτησή τους είναι για κυριαρχική ισότητα και είτε χαλαρή συνομοσπονδία είτε οριστική διχοτόμηση. Κρατάμε επίσης την ενεργότερη εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα, ωστόσο μένει να διαπιστωθεί αν αυτή θα αποκτήσει περιεχόμενο.

Από εκεί και πέρα, η Τουρκία έχει επιδοθεί τους τελευταίους μήνες σε μία συστηματική προσπάθεια να αλλοιώσει την εικόνα της Ελλάδας διεθνώς. Αρκεί να ανακαλέσουμε τους τρόπους που ενεργοποιείται κάθε φορά η τουρκική μονταζιέρα: κατηγορεί την Ελλάδα για απάνθρωπη μεταχείριση προσφύγων και μεταναστών, δίνοντας στη δημοσιότητα υλικό με ταλαιπωρημένους ανθρώπους που μαρτυρούν ότι οι ελληνικές Αρχές τούς έχουν χτυπήσει, δημοσιοποιεί φωτογραφίες και βίντεο που υποτίθεται πως επιβεβαιώνουν ότι προβαίνουμε σε απωθήσεις και διασπείρει fake news που αναπαράχθηκαν μέχρι και από τους «New York Times», οι οποίοι στη συνέχεια υποχρεώθηκαν να ζητήσουν συγγνώμη από την Αθήνα. Είναι προφανής η στόχευση της Τουρκίας να κερδίσει τις εντυπώσεις στη διεθνή κοινή γνώμη, κάνοντας αντιπαραβολή με την ίδια που φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων παγκοσμίως. Την περασμένη εβδομάδα, η διπλωματία της διαστρέβλωσης προσπάθησε ανεπιτυχώς να χρεώσει στην Ελλάδα τη δολοφονία ενός Τούρκου πολίτη στον Εβρο σε περιοχή αποκλειστικής δικαιοδοσίας της Τουρκίας, ενώ παραποίησε την πραγματικότητα αναφορικά με τα μειονοτικά σχολεία, όπου έκλεισαν ελάχιστα βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, όπως, όμως, συνέβη και με μη μειονοτικά σχολεία που δεν πληρούν τις προδιαγραφές. Εδώ ο στόχος της Αγκυρας είναι να μας εμφανίζει ως χώρα στην οποία δεν λειτουργεί το κράτος δικαίου, ισοφαρίζοντας, τρόπον τινά, τις πραγματικές καταγγελίες που γίνονται σε βάρος της για την απουσία κράτους δικαίου στο εσωτερικό της. Βέβαια, η επιμονή της στο μειονοτικό δεν μπορεί παρά να μας προβληματίζει, γιατί είναι συστηματική και έχει απώτερο σκοπό να καλλιεργήσει σταθερά συνθήκες τουρκοποίησης της ελληνικής μειονότητας.

Ενδεικτικές της κατάστασης είναι και οι παλινωδίες σε σχέση με την ελληνική βοήθεια αναφορικά με την ανεπαρκή από μεριάς τουρκικών Αρχών διαχείριση των πυρκαγιών, η οποία οδήγησε σε αναζήτηση εξιλαστήριων θυμάτων στο πρόσωπο του PKK, ακόμη και της Ελλάδας. Αρχικά η χώρα μας επικρίθηκε επειδή υποσχέθηκε τεχνική βοήθεια και δήθεν δεν την προσέφερε, αργότερα έγιναν διαρροές ότι η Αγκυρα την αρνήθηκε, ο Τσαβούσογλου μας εξαίρεσε από τις ευρωπαϊκές χώρες αναφοράς, αλλά ο Ερντογάν μάς συμπεριέλαβε έστω και τελευταίους στις ευχαριστίες του. Δυστυχώς, η Ελλάδα βρίσκεται για μία ακόμη φορά στο στόχαστρο και όλα αυτά μόνο ανέφελο φθινόπωρο δεν προμηνύουν.

Κωνσταντίνος Φίλης *Εκτελεστικός διευθυντής ΙΔΙΣ