Οταν δεις κόκκινο... περνάς

Οι διαστάσεις και τα χαρακτηριστικά της τραγωδίας στα Τέμπη δεν επιτρέπουν δικαιολογίες, ούτε έκπτωση στις ευθύνες. Είναι αδιανόητο το 2023, με τις τεχνολογικές δυνατότητες που έχουν αναπτυχθεί, να μην υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας που θα διόρθωναν το ολέθριο λάθος του σταθμάρχη, ο οποίος φέρει την κύρια ευθύνη για τη μετωπική σύγκρουση των δύο τρένων και τον θάνατο τόσων ανθρώπων. Δεν ξέρω τι θα βγάλουν οι έρευνες της επιτροπής που συγκροτήθηκε, αλλά νομίζω πως δεν υπάρχουν σκοτεινά σημεία για όσους θέλουν να βλέπουν, χωρίς να κρύβονται πίσω από πολιτικές σκοπιμότητες και εμμονές. Φταίμε όλοι.

Το φιάσκο με το σύστημα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης του ΟΣΕ αποτελεί για 15 χρόνια τον καθρέφτη της χώρας μας. Από το 2008 ξεκίνησε η προσπάθεια, εκατομμύρια επενδύθηκαν. Μετά ξεχύθηκαν στις ράγες οι συμμορίες των Ρομά και λεηλάτησαν χιλιάδες τόνους καλωδίων, υλικών, μηχανημάτων και δεν άφησαν τίποτα όρθιο. Ουδείς ασχολήθηκε σοβαρά με την αντιμετώπιση του προβλήματος, ρήμαξε το δίκτυο, σταμάτησε να λειτουργεί το σύστημα. Ηρθε η οικονομική κρίση με την τρόικα, σταμάτησε η χρηματοδότηση, εξοβελίστηκαν οι υπάλληλοι. Νέα προσπάθεια το 2014, άλλα εκατομμύρια, πόλεμος εργολαβικών συμφερόντων, ενστάσεις επί ενστάσεων στη Δικαιοσύνη, η οποία για μία ακόμη φορά αδυνατεί να δώσει λύσεις έχοντας την αίσθηση του χρόνου, της ανάγκης, του κινδύνου να χαθούν ανθρώπινες ζωές.

Αδιάφοροι οι πολιτικοί κρύβονται από τις ευθύνες και εύχονται να «μην τύχει η στραβή στη βάρδια», βολεμένοι οι συνδικαλιστές σε ρόλο μόνιμου καταγγέλλοντος αρνούνται να ξεχωρίσουν το σοβαρό από το ασήμαντο, το ζωτικό από το αδιάφορο. Λογικό είναι όταν καταγγέλλεις τους πάντες και τα πάντα, κάποια στιγμή κανείς δεν θα σε παίρνει στα σοβαρά. Ετσι φτάσαμε στην τραγωδία των Τεμπών.

Και αφού ήρθε και σοκαριστήκαμε και δακρύσαμε και οργιστήκαμε, παρατηρώ την καθολική απαίτηση να βρεθούν οι ένοχοι και να απονεμηθεί δικαιοσύνη. Ετσι πρέπει να γίνει, αυτό είναι το σωστό, αλλά βρίσκεται σε εξέλιξη η δίκη για μια άλλη τραγωδία, αυτή στο Μάτι. Σχεδόν πέντε χρόνια μετά, αφού η υπόθεση έφτασε στα όρια της παραγραφής, όλες οι κατηγορίες «έπεσαν» στον βαθμό του πλημμελήματος και προφανώς κανείς δεν θα πάει φυλακή. Μάχη δόθηκε για να γίνει το αδίκημα κακούργημα, αλλά δύο φορές η πρόταση απορρίφθηκε και ο δράστης του εμπρησμού που ευθύνεται για τον θάνατο 103 ανθρώπων δικάζεται για πλημμέλημα. Η οργή της κοινής γνώμης εκτονώθηκε, το θέμα στα ΜΜΕ δεν «πουλάει», το Δημόσιο κάνει έφεση για να μην πάρουν αποζημιώσεις οι συγγενείς των θυμάτων, οι οποίοι έχουν απομείνει μόνοι να κλαίνε τους ανθρώπους τους ή να προσπαθούν να επουλώσουν τις δικές τους πληγές. Υπάρχει αμφιβολία ότι κάτι αντίστοιχο θα γίνει σε λίγο καιρό και με την τραγωδία στα Τέμπη;

Από όσα ειπώθηκαν αυτές τις ημέρες, το μόνο ίσως που έχει αξία για το μέλλον έχει η φράση του πρωθυπουργού «ποτέ ξανά». Και αυτό γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δείξει ότι τις περισσότερες φορές την εννοεί. Με τις πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2021 στην Αττική, στην Εύβοια και στην Ηλεία, με την ενεργοποίηση του «112», με τα χιόνια του 2022, με τον έλεγχο των δημόσιων κτιρίων μετά τον σεισμό στην Τουρκία, ή με την κατασκευή του ΒΟΑΚ για να γλιτώσουν οι Κρητικοί και οι τουρίστες από το θανατηφόρο οδικό δίκτυο του νησιού. Το μεγάλο στοίχημα όμως είναι να μην τρέχεις πίσω από τις καταστροφές, αλλά να τις προλαβαίνεις.

Μετά τη σύγκρουση στα Τέμπη, αποκαλύφθηκε ότι το τραμ στην καρδιά της Αθήνας δουλεύει «χειροκίνητα», σε ένα μέρος του Προαστιακού δεν λειτουργεί το σύστημα ασφαλείας και τα αεροπλάνα προσγειώνονται στη Σκιάθο περνώντας πάντα τρομακτικά κοντά πάνω από τα κεφάλια κατοίκων και τουριστών.

Οσο έντονα βιώνουμε στην Ελλάδα το δράμα του διπλανού μας, τόσο ρηχή είναι η λεγόμενη «συλλογική μνήμη». Ξεχνάμε γρήγορα και η εντολή του σταθμάρχη στον μηχανοδηγό της αμαξοστοιχίας «όταν δεις κόκκινο, περνάς» γίνεται κανόνας ανευθυνότητας σε ατομικό και εθνικό επίπεδο μέχρι την επόμενη τραγωδία. Αυτό πρέπει κάποτε να αλλάξει.

 Μπάμπης Κούτρας