Σουδάν: Συμφωνήθηκε εκκένωση διπλωματών και πολιτών από το Χαρτούμ

Η Σαουδική Αραβία έχει αρχίσει να οργανώνει την απομάκρυνση σαουδαράβων πολιτών και υπηκόων «αδελφών» χωρών από το Σουδάν, όπου έχει ξεσπάσει ένοπλη σύγκρουση, αναφέρει σε σημερινή ανακοίνωσή του το σαουδαραβικό υπουργείο Εξωτερικών.

Οι μάχες, που ξέσπασαν πριν από μια εβδομάδα στο Σουδάν, έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 413 ανθρώπους ενώ οι τραυματίες ανέρχονται σε 3.551, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Στο μεταξύ, οι σουδανικές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν σήμερα ότι συμφώνησαν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση ξένων υπηκόων, ενώ σποραδικά πυρά ακούγονται σε όλο το Χαρτούμ παρά τις υποσχέσεις από τις εμπόλεμες πλευρές για μια τριήμερη κατάπαυση του πυρός από χθες, Παρασκευή, για τη μουσουλμανική γιορτή Εΐντ αλ-Φιτρ.

Η ανακοίνωση του στρατού, στην οποία αναφέρεται ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων Αμπντέλ Φάταχ αλ-Μπουρχάν, εκδόθηκε έπειτα από υποσχέσεις του αντίπαλου αρχηγού των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ, RSF) Μοχάμεντ Χαντάν Νταγκαλό, γνωστού ως Χεμεντί, να ανοίξει τα αεροδρόμια για την απομάκρυνση πολιτών.

Εντούτοις μάχες σημειώνονται στο διεθνές αεροδρόμιο του Χαρτούμ ενώ δεν είναι σαφής η κατάσταση που επικρατεί σε άλλα αεροδρόμια ούτε αν ελέγχονται από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης.

Παγκόσμια βόμβα η σύγκρουση στο Σουδάν

Η καθημερινά επιδεινούμενη σύγκρουση στο Σουδάν περιλαμβάνει όχι μόνο εσωτερικές διαμάχες μεταξύ ισχυρών στρατιωτικών παραγόντων, αλλά και παρεμβάσεις από κράτη του εξωτερικού, πολέμαρχους, ένοπλες πολιτοφυλακές, μισθοφόρους ως και μια σειρά από άλλους βίαιους μη κρατικούς παράγοντες.

Η σύγκρουση έχει πλέον επεκταθεί στη δυτική περιοχή του Νταρφούρ, όπου, αν οι μάχες συνεχίσουν να κλιμακώνονται, θα μπορούσαν εύκολα να επεκταθούν στο γειτονικό Τσαντ. Περισσότεροι από 450 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και περισσότεροι από 3.500 τραυματίστηκαν από το προηγούμενο Σάββατο, ενώ ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί καθώς η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται.

Μια ανθρωπιστική κρίση θα μπορούσε σύντομα να κατακλύσει το Σουδάν, όπου οι άμαχοι στο Χαρτούμ,( το οποίο δεν έχει ξαναδεί τέτοια βία) είναι παγιδευμένοι μέσα στα σπίτια τους, πολλοί δεν έχουν πρόσβαση σε προμήθειες νερού, τροφής, ηλεκτρισμού και φαρμάκων. Εάν, όπως λέει και η παροιμία, «όλη η πολιτική είναι τοπική», τότε η σύγχρονη προέκταση αυτού του ρητού είναι ότι στον 21ο αιώνα, όλες οι συγκρούσεις είναι παγκόσμιες. Μόλις μια εβδομάδα μετά τις μάχες στο Σουδάν, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ραγδαία και η περιγραφή είναι ήδη εφαρμόσιμη (προς διάφορα κράτη…)

Ο αρχηγός του σουδανικού στρατού Aμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, έχει διαχρονική υποστήριξη από την Αίγυπτο, με το Κάιρο, σύμφωνα με πληροφορίες, να στέλνει πολεμικά αεροσκάφη και πιλότους για να ενισχύσουν τη σουδανική αεροπορία. Η Αίγυπτος υποστηρίζει τον Μπουρχάν εν μέρει λόγω της στάσης του ενάντια στο Μεγάλο Αιθιοπικό Φράγμα Αναγέννησης (GERD) της Αιθιοπίας στον ποταμό Νείλο και ενώ το Σουδάν δεν εγείρει φράγματα προφανώς ευνοώντας την αιγυπτιακή αγροτική οικονομία.

Οι δυνάμεις του Μπουρχάν πολιορκούν το Χαρτούμ, εξαπολύοντας αεροπορικές επιδρομές στις θέσεις των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) σε όλη την πρωτεύουσα, συμπεριλαμβανομένου και του διεθνούς αεροδρομίου. Οι RSF διοικούνται από τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο («Χεμέντι»), ο οποίος φέρεται τις τελευταίες ημέρες να παρέλαβε πυρομαχικά από τον Λίβυο πολέμαρχο της Κυρηναϊκής, Χαλίφα Χάφταρ, ενώ στο παρελθόν είχε συνδεθεί με τη βάναυση βία στην περιοχή του Νταρφούρ. Στο παρελθόν, οι RSF έστειλαν στρατεύματα για να υποστηρίξουν τον Χάφταρ στη Λιβύη , ενώ τόσο ο Χάφταρ όσο και ο Νταγκάλο έχουν λάβει εκπαίδευση από τη μισθοφορική οργάνωση Βάγκνερ, μια ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρία που χαρακτηρίζεται από δολοφονικό παρελθόν και παρόν.

Εκτός από τη Λιβύη, οι RSF έχουν σταλεί για να πολεμήσουν στο πλευρό του συνασπισμού της Σαουδικής Αραβίας «Ειρήνη στην Υεμένη», ενώ μπορούν να στρατολογήσουν ομάδες ανταρτών στο Τσαντ, για να συνδράμουν στην τρέχουσα σύγκρουση στο Σουδάν. Το Σουδάν είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα στην Αφρική, συνορεύει με επτά χώρες σε μια γεωπολιτικά σημαντική περιοχή που ζούνε πάνω από 45 εκατομμύρια άνθρωποι. Διαθέτει επίσης τεράστιους φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού, της πρόσβασης στον ποταμό Νείλο και τους παραποτάμους ως και μιας ελκυστικής ακτογραμμής στην Ερυθρά Θάλασσα, που από καιρό η Ρωσία επεδίωκε να έχει πρόσβαση στο Πορτ Σουδάν, δηλαδή να αποκτήσει μία στρατηγική ναυτική βάση.

Οι μάχες έχουν επεκταθεί τώρα στη δυτική περιοχή του Νταρφούρ, μια περιοχή που ήδη ταλαιπωρείται από βία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, και όπου τρεις εργαζόμενοι στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ φέρεται να σκοτώθηκαν. Αψιμαχίες ξέσπασαν στο Ελ Φασέρ και στη Νιάλα, όπου σκοτώθηκαν άμαχοι και λεηλατήθηκαν αποθήκες γεμάτες ιατρικές προμήθειες, σύμφωνα με τη ΜΚΟ «Γιατροί Χωρίς Σύνορα». Αν οι μάχες στο Νταρφούρ συνεχίσουν να κλιμακώνονται, θα μπορούσαν εύκολα να εξαπλωθούν στο Τσαντ. Οσο περισσότεροι εξωτερικοί παράγοντες εμπλέκονται στη βία, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, είναι μεγαλύτερες οι πιθανότητες παρατεταμένης σύγκρουσης. Η διάχυση θα μπορούσε να έχει καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειες, καθώς χιλιάδες έχουν περάσει τα σύνορα Σουδάν – Τσαντ επιδιώκοντας να είναι μακριά από τη σύγκρουση. Σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, από 10.000 έως 20.000 πρόσφυγες έχουν περάσει τα σύνορα προς το Τσαντ, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι γυναίκες και παιδιά και έχουν καταφύγει στην ύπαιθρο.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ

Στον αέρα η μόνιμη εκεχειρία, κόλαση η ζωή των αμάχων

Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ηνωμένων Εθνών να διαπραγματευτούν μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός έχουν αποτύχει. Η εξωτερική διαμεσολάβηση προσπάθησε να αποτρέψει την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο στρατηγών, με τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Νορβηγίας και του Ηνωμένου Βασιλείου να μην μπορούν τελικά να πείσουν και τις δύο πλευρές να προχωρήσουν σε μια ειρηνική μετάβαση στην πολιτική εξουσία στο Σουδάν. Μετά το πραξικόπημα του Οκτωβρίου 2021, ο Μπουρχάν και ο Ντάγκαλο διατήρησαν μια «ανήσυχη εκεχειρία». Ωστόσο, η σχέση μεταξύ των δύο στρατηγών άρχισε να χειροτερεύει λόγω διαφωνιών που σχετίζονται με την ένταξη των RSF στις ένοπλες δυνάμεις του Σουδάν και η μετάβαση επρόκειτο να ξεκινήσει στις 11 Απριλίου. Υπήρχαν επίσης ανησυχίες από μακροχρόνιους πιστούς του προηγούμενου καθεστώτος του Ομάρ ελ Μπασίρ στο στρατό ότι μια πολιτική μετάβαση θα έθετε σε κίνδυνο τις επικερδείς ροές εσόδων που ελέγχουν οι καθεστωτικοί.Ο στρατός είναι εδώ και καιρό κυρίαρχος παίκτης στην κλεπτοκρατική οικονομία του Σουδάν.

Σύμφωνα με το WFP,(Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα) του ΠΗΕ περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού του Σουδάν, περίπου 15,8 εκατομμύρια άνθρωποι, χαρακτηρίζονται ότι είναι σε «οξεία επισιτιστική ανασφάλεια». Τα νοσοκομεία είναι κλειστά και οι αεροπορικές επιδρομές έχουν καταστρέψει και καταστρέφουν τις ήδη περιορισμένες υποδομές. Οι άνδρες των RSF έχουν καταλάβει σπίτια πολιτών και τα μετέτρεψαν σε στρατιωτικά οχυρά, πυροβολώντας με αντιαεροπορικά όπλα εναντίον των σουδανικών μαχητικών αεροσκαφών που επιτίθενται από ψηλά. Υπήρξαν επίσης αναφορές για ένοπλους που εισέβαλαν σε σπίτια για βιασμό, και λεηλασία. Εργαζόμενοι στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και διπλωμάτες έχουν υποστεί ληστείες, και βίαιες επιθέσεις. Ο Μάρτιν Γκρίφιθς, ο αρμόδιος των Ηνωμένων Εθνών για ανθρωπιστικές υποθέσεις, επιβεβαίωσε χθες αναφορές για «επιθέσεις και σεξουαλική βία» που στόχευαν εργαζομένους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, πυροβολήθηκε κομβόι της αμερικανικής διπλωματικής παρουσίας στο Χαρτούμ. Αυτές οι επιθέσεις υπογραμμίζουν ερωτήματα σχετικά με τους στρατηγικούς στόχους της στόχευσης διεθνών εταίρων και σχετικά με τη διοίκηση και τον έλεγχο των εμπόλεμων πλευρών. Η αποτυχία των διοικητών να χαλιναγωγήσουν τους μαχητές τους θα μπορούσε να παρατείνει περαιτέρω τη βία και να θέσει σε κίνδυνο τις προοπτικές για σταθερότητα, ακόμη και αν ο Μπουρχάν και ο Χέμεντι καταλήξουν σε συμφωνία.

Σχεδιασμός εκκενώσεων

Χώρες όπως η Ιαπωνία, η Γερμανία και άλλες προσπαθούν να σχεδιάσουν εκκένωση των πολιτών τους. Ωστόσο, οι εκκενώσεις ξένων υπηκόων έχουν αποδειχθεί αόριστες μέχρι στιγμής. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επιδιώκει να επιβάλει κυρώσεις στους ηγέτες που συμμετέχουν στις μάχες και στις δύο πλευρές. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κάλεσε την Πέμπτη για μια τριήμερη κατάπαυση του πυρός για τον εορτασμό της μουσουλμανικής γιορτής Αϊντ αλ Φιτρ (τέλος Ραμαζανιού) και για να επιτραπεί στους αμάχους να διαφύγουν και να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη. Ωστόσο, οι εκεχειρίες δεν έχουν ακόμη τηρηθεί, και οι προοπτικές για έγκαιρη επίλυση φαίνονται αμυδρές, καθώς η βία μαίνεται αμείωτη.