Ο τυφώνας Τραμπ και το κοινωνικό κράτος στην Ευρώπη

Τα χρόνια της «αμεριμνησίας» για τους Ευρωπαίους ηγέτες αλλά και τους πολίτες της Ευρώπης, φαίνεται πως ανήκουν στον παρελθόν

Ο ερχομός του «νέου σερίφη στην πόλη» και οι νέοι κανόνες που θέλει να επιβάλλει στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων, με ένα ωμό και κυνικό τρόπο, δημιουργούν απρόσμενα, νέα δεδομένα στην γηραιά ήπειρο. Και το κυριότερο, μας βρίσκουν εντελώς απροετοίμαστους, με ευθύνη των πολιτικών μας ηγεσιών οι οποίες όφειλαν από χρόνια να προβλέψουν και να προετοιμαστούν δια πάν ενδεχόμενο. Να αντιληφθούν πως τα 80 χρόνιας ειρήνης και ευημερίας στην Ευρώπη, οφείλονται σε ένα μεγάλο βαθμό στο ΝΑΤΟ- αντίπαλο δέος στην πρώην ΕΣΣΔ και νυν Ρωσία- του οποίου η ισχύς στο μεγαλύτερο μέρος οφείλεται στις ΗΠΑ.

Με απλά λόγια παραχωρήσαμε την ασφάλεια μας στις ΗΠΑ με μικρά ανταλλάγματα και οι περισσότερες χώρες ακόμα και οι λεγόμενες ισχυρές, αντί να πληρώνουν από τους προϋπολογισμούς τους, τις αναγκαίες αμυντικές δαπάνες ούτε καν το 2% του ΑΕΠ, προτιμούσαν να ενδυναμώνουν τις οικονομίες τους και να δίνουν σημαντικό κοινωνικό μέρισμα στους πολίτες τους μέσω μισθών και κοινωνικών δαπανών.

Κι αυτό γιατί ουσιαστικά δεν αντιμετώπιζαν κάποιο ορατό κίνδυνο ασφάλειας συνόρων. Αντίθετα εμείς εδώ στην άκρη της Ευρώπης, που ζούμε για δεκαετίας με τον διαρκή κίνδυνο και τις απειλές της Τουρκίας, είμασταν και είμαστε υποχρεωμένοι σε διαρκείς εξοπλισμούς που υπερβαίνουν την τυπική υποχρέωση μας έναντι του ΝΑΤΟ και φυσικά πολύ πάνω από τις οικονομικές μας αντοχές.

Τώρα, η Ευρώπη βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κρίση, καθώς οι πρόσφατες πολιτικές κινήσεις του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανατρέπουν τις ισορροπίες ασφαλείας και σταθερότητας στην ήπειρο μας. Η απαίτηση του Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών των χωρών του ΝΑΤΟ στο 5% του ΑΕΠ, σε συνδυασμό με την απειλή απόσυρσης της αμερικανικής στρατιωτικής υποστήριξης από την Ευρώπη και την Ουκρανία, δημιουργούν έντονες ανησυχίες για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας και του κοινωνικού κράτους.

Μετά ταύτα, τρέχουν, κάνουν μαζώξεις, όπως αυτές του Μακρόν, προβληματίζονται, ανησυχούν και στο τέλος όλοι μαζί διαφωνούν για το δέον γενέσθαι. Βλέπετε η μη ενοποίηση τόσα χρόνια τώρα, της ΕΕ και η λογική των εθνικών κρατών που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι πως θα απορροφήσουν περισσότερα από τα κοινό ταμείο, με τις διαρκείς απαιτήσεις χωρίς σοβαρές υποχρεώσεις, έχουν δημιουργήσει μια εύθραυστη οικονομική ένωση στην οποία οι ισχυρές χώρες του Βορρά έχουν γίνει ισχυρότερες και επιβάλλουν τους όρους τους στα ασθενέστερα οικονομικά μέλη.

Η απαίτηση τώρα του Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών των μελών του ΝΑΤΟ στο 5%, που υπερβαίνει κατά πολύ τον προηγούμενο στόχο του 2%, φέρνει όπως είναι φυσικό, τεράστιες δημοσιονομικές προκλήσεις για πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Αν αναγκαστούν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες σε τέτοια επίπεδα των 875 δισ. ευρώ το χρόνο, τότε μοιραία θα αναγκαστούν σε σημαντικές περικοπές στις κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες αλλά και ενδεχομένως επιβολή νέων φόρων ή αύξηση των υφιστάμενων. Μια ανακατανομή πόρων σε βάρος των ευρωπαϊκών κοινωνιών και προσγείωση σε μια νέα σκληρή πραγματικότητα. Σε μια Ευρώπη που εκτός των άλλων γερνάει επικίνδυνα, έχει μείνει πίσω στην παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων, έχει μείνει πίσω στις νέες τεχνολογίες και αντιμετωπίζει ούτως ή άλλως προβλήματα δομικά έναντι των παγκόσμιων ανταγωνιστών της όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ.

Μέσα στις εναλλακτικές λύσεις που εξετάζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, αλλά ακόμα και με αυτή την κίνηση, η οικονομική επιβάρυνση παραμένει τεράστια .

Από τη ίδια τσέπη θα βγαίνουν απλά δεν θα φαίνονται στα ελλείμματα για να διατηρείται ο μύθος της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και των κανόνων του Μάαστριχτ, την οποία τουλάχιστον εμείς στην Ελλάδα την έχουμε πληρώσει πολύ ακριβά και άφθονη λιτότητα.

Κι ενόσω η Ευρώπη βρίσκεται σ’ αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι και οι ηγεσίες της μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, αμφιβάλλω πολύ αν οι ευρωπαίοι πολίτες, έχουν αντιληφθεί την κρισιμότητα των εξελίξεων και πως θα επηρεαστούν αρνητικά οι ζωές όλων μας.

Πολλώ δε μάλλον στην Ελλάδα όπου η εσωτερική πολιτική σκηνή μετατρέπεται καθημερινά σε βούρκο, οι φωνές λογικής (δεν εννοώ φυσικά το νέο μας φρούτο την κ. Αφροδίτη) πνίγονται μέσα στην τοξικότητα και οι λαϊκιστές ζουν ημέρες δόξας. Αυτούς φαίνεται δεν τους αφορούν αυτά και γι’ αυτό μάχονται ποιος θα πει τη μεγαλύτερη αρλούμπα και ποιος θα ξεπεράσει και την πιο αρρωστημένη φαντασιοπληξία. Άλλωστε ευήκοα ώτα υπάρχουν πολλά, αν σκεφτεί κανείς πως λίγα χρόνια πριν, το 62% του λαού ψήφισε να φύγουμε από την ΕΕ!

Βασίλης Στεφανακίδης