Πανευρωπαϊκό πρόβλημα η κλοπή ΦΠΑ - Πώς τους κυνηγούν

Τα 2 δισ. ευρώ άγγιξαν πέρσι τα έσοδα από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με τη συνδρομή των ηλεκτρονικών «εργαλείων», όπως η διασύνδεση ταμειακών - POS.

Για φέτος η εκτίμηση/προσδοκία είναι ότι ο πήχης μπορεί να ανέβει τουλάχιστον ως τα 2,3 δισ. ευρώ με την ενεργοποίηση νέων «εργαλείων», όπως η καθολική ηλεκτρονική τιμολόγηση, τα ψηφιακά δελτία αποστολής, το ψηφιακό πελατολόγιο, η προσυμπλήρωση των δηλώσεων εισοδήματος και ΦΠΑ, η λειτουργία νέων ελεγκτικών μονάδων, η αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης για νέου τύπου διασταυρώσεις.

Ακόμα κι έτσι, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η μεγάλη φοροδιαφυγή ως τώρα καταφέρνει να βρίσκεται τουλάχιστον ένα βήμα πιο μπροστά από τις Ελεγκτικές Αρχές και τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναδεικνύουν το ότι η κλοπή ΦΠΑ έχει πανευρωπαϊκές διαστάσεις.

Οι «τρύπες» του συστήματος

Σε ό,τι αφορά τα εισαγόμενα αγαθά, ο ΦΠΑ οφείλεται κατά κανόνα όταν αυτά εισέρχονται στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ. Το ύψος του ΦΠΑ καθορίζεται με βάση τις τελωνειακές διασαφήσεις που αφορούν τα συγκεκριμένα εισαγόμενα εμπορεύματα.

Ωστόσο, χάριν διευκόλυνσης των συναλλαγών, υπάρχουν δύο τελωνειακά καθεστώτα εισαγωγής στο πλαίσιο των οποίων ο ΦΠΑ δεν εισπράττεται κατά τον χρόνο της εισαγωγής, κι εδώ εντοπίζονται οι «τρύπες» του συστήματος:

Το πρώτο («τελωνειακό καθεστώς 42») αφορά εμπορεύματα που εισάγονται από τρίτες χώρες σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ, αλλά προορίζονται για άλλο. Ο ΦΠΑ καταβάλλεται από τον αγοραστή ως μέρος της τιμής αγοράς μόνο στο κράτος-μέλος προορισμού, σύμφωνα με τους εγχώριους κανόνες για τον ΦΠΑ.

Το δεύτερο (η «μονοαπευθυντική θυρίδα για τις εισαγωγές - IOSS») είναι ένα ειδικό καθεστώς που ισχύει για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι πωλητές εισπράττουν τον ΦΠΑ εξαρχής από τους πελάτες τους, καθώς τον συμπεριλαμβάνουν στην τελική τιμή αγοράς, και τον καταβάλλουν στο κράτος μέλος στου οποίο το IOSS έχουν εγγραφεί.

Η αξία των εμπορευμάτων που εισάγονται στο πλαίσιο αυτών των καθεστώτων είναι μεγάλη και ο κίνδυνος κατάχρησης με δόλιες πρακτικές αρκετά υψηλός. Οι διαπράττοντες απάτη περί τον ΦΠΑ μπορούν είτε να αποφύγουν την καταβολή του, είτε να μην τον καταβάλουν ολόκληρο, είτε να ζητήσουν δολίως την επιστροφή του από τις εθνικές Αρχές. Μια ματιά στις ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ρίχνει φως στα κυκλώματα που στήνονται πανευρωπαϊκά και με πρακτικές carousel -και όχι μόνο- έτσι ώστε να καταλήγει ο ΦΠΑ στις τσέπες των επιτήδειων. Οι τελευταίες εκτιμήσεις της Κομισιόν έδειξαν, άλλωστε, ότι στις «τρύπες» της φοροδιαφυγής κατέληξαν περί τα 89 δισ. ευρώ σε μία και μόνο χρονιά.

Το ελληνικό στοίχημα

Αναμφίβολα, η στρατηγική της ΑΑΔΕ για να περιορίσει την «αιμορραγία» εσόδων αναπτύσσεται στη λογική της πλήρους ψηφιοποίησης των φορολογικών και τελωνειακών διαδικασιών. Χθες, δημοσιοποιήθηκε η Απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, με την οποία συγκροτούνται η Ομάδα Διοίκησης Έργου (Ο.Δ.Ε.) καθώς και οι Υποομάδες Εργασίας, για την υλοποίηση του Έργου «Ανάπτυξη νέου ενοποιημένου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (Ο.Π.Σ.) Φορολογίας της ΑΑΔΕ (TAXIS-TAXISNET- ELENXIS)», δηλαδή του νέου Taxis, που φιλοδοξεί να βάλει τα... δύσκολα στους επίδοξους φοροφυγάδες.

Ο πρώτος σταθμός έχει οριστεί για το 2027, με στόχο τα έσοδα από φοροδιαφυγή να διαμορφώνονται στα τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ σε μόνιμη βάση, έτσι ώστε να διευκολυνθεί το πλάνο της μείωσης άμεσων φόρων και τεκμηρίων.

Ο δεύτερος σταθμός, διά στόματος Γ. Πιτσιλή, ορίζεται στο 2029, όταν η ΑΑΔΕ στοχεύει σε μείωση της «τρύπας» του ΦΠΑ στο 5% των δυνητικών εσόδων, από 13,7% που ήταν το 2022 (τελευταία έκθεση Κομισιόν). Για να έχει κανείς μια τάξη μεγέθους του εγχειρήματος, αρκεί να πούμε ότι με «τρύπα» 13,7% χάθηκαν 2,959 δισ. ευρώ, ενώ με «τρύπα» 5% θα χάνονταν περί τα 1,1 δισ. ευρώ, δηλαδή 1,8 δισ. ευρώ που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στην Υγεία, την Παιδεία, την Κοινωνική Πρόνοια.